Kürt Milliyetçiliği, Ermeni Milliyetçiliği ve Osmanlı
…
Abdülhamit döneminde, İstanbul'da bulunan Kürt şair Heci Qadir Koyi bir şiirinde şöyle der:
Xaki Cızir u Botan, ye'ni willati kurdan
Sed heyf u sed mıxabın deyken be Ermenistan
Hiç xireték nemawe sed car qesem be Qur'an
Peyda bé Ermenistan naméné yek le kurdan (Koyi, 82)
Cizre ve Botan yani Kürtlerin Yurdunu
Ermenistan yapacaklar, yüzlerce kez yazık
Kur'an'a yüz kez ahd olsun ki hiç gayret kalmamış
Hele kurulsun Ermenistan, Kürtlerden tek kişi kalmaz.
Oysa gerçek hiçte Heci Kadir Koyi'nin yakındığı gibi değildir. 1880′de isyan ederek ile Kürdistan'ı birleştirme ve bağımsızlaştorme teşebbüsünde bulunan Şeyh Übeydullah'ın bir Türk memuruna serzenişi bu ruh halini açıkça yansıtır;
"Bu duyduklarımda ne, Ermeniler Van'da bağımsız bir devlet kuracaklarmış ve Nesturiler de kendilerine İngiliz tebaası ilan edip İngiliz bayrağını yükselteceklermiş. Kadınları silahlandırmak zorunda kalsam da buna asla izin vermeyeceğim."
Şeyh Ubeydullah'ın gösterdiği hassasiyeti ve tepkisel tavrını anlamak zor değildir. "Berlin Antlaşması ile Ermenilere vaat edilen iyileştirme reformlar muhtemel bir Kürt devletinin imkansızlığını ima ederken aynı topraklar üzerinde kurulacak Ermeni devletine dair olumlu izlenimler taşımaktadır (Jwaideh, 157). Osmanlılar ve Kürtleri dışlayarak Ermenilere beklenmedik şekilde ayrıcalıklar verilmesi Kürtlerin Hıristiyanlara ve reformların ve reformların garantörü hükümete karşı birleşmesini mümkün kılmıştır (Jwaideh, 151). Şeyh Ubeydullah bu zorluklardan çıkış yolunu bölgedeki Türk ve İran etkinliğinin kırılması ve Kürt- Hıristiyan (Kürt, Ermeni, Nesturi) yakın işbirliğinin kurulmasında görmektedir. Ayrıca şeyh Kürtlerin aleyhine yapılan propagandadan da rahatsızdır.
Tüm bu sebeplerin bir araya geldiği ve etkili olduğu konjonktürde Şeyh Ubeydullah Kürdistan'ı birleştirerek bağımsız bir Kürt devleti kurmak için 1880′ de harekete geçti. Çünkü ona göre "Kürdistan hiçbir yıkıcı bahane ile ertelenmemesi gereken birleşme zorunluluğu ile karşı karşıyadır" (Şeyhin Dr. Cochran'a mektubu için bkz. Celil, 129).
…
Tamamı:
http://www.derindusunce.org/2009/02/18/kurt-milliyetciligi-ermeni-kurt-milliyetciligi-ve-osmanli
--
Arşiv:
http://osmanlimodeli.blogspot.com
